anemia u dzieci

Niedokrwistość jest dość często występującą chorobą u dzieci – zarówno niemowląt, jak i nastolatków. Początkowe objawy bywają jednak łatwe do przeoczenia i zbagatelizowania. Sprawdź, jak rozpoznać anemię u dzieci, aby uniknąć groźnych powikłań.

Niedokrwistość jest dość często występującą chorobą u dzieci. Początkowe objawy anemii łatwo pominąć, bowiem tłumaczone są innymi czynnikami – dużą aktywnością, wczesnym wstawaniem. Zazwyczaj niedokrwistość diagnozowana jest podczas rutynowych badań krwi, a wtedy konieczne jest włączenie leczenia. Może prowadzić do zaburzeń funkcjonowania organizmu, a tym samym poważnych powikłań.

Objawy anemii

Objawy anemii u dzieci są podobne jak u osób dorosłych i należą do nich głównie:

• bladość skóry

• bladość ust

• drażliwość

• zmęczenie

• osłabienie

• szybkie bicie serca

• brak apetytu

• podatność na infekcje

• łamliwe włosy i paznokcie

Diagnostyka anemii i leczenie

O niedokrwistości świadczy obniżona ilość krwinek czerwonych (erytrocytów) oraz niskie stężenie hemoglobiny we krwi. Oba te parametry są badane w morfologii krwi. Ważnym parametrem jest również objętość krwinki czerwonej – MCV. Aby leczenie było skuteczne, należy ustalić przyczynę anemii. W tym celu dodatkowo lekarz może wdrożyć dalszą diagnostykę, czyli: badanie poziomu żelaza w surowicy krwi, ferrytyny (magazynu żelaza), transferyny (puli krążącej żelaza), witaminy B12, kwasu foliowego, stężenia bilirubiny, badanie zdolności wiązania żelaza (całkowitej TIBC i utajonej UIBC), badanie kału oraz USG brzucha.

Możliwe przyczyny anemii

• Niedobory żelaza – w większości przypadków odpowiedzialne za niedostateczną ilość dostarczanego żelaza są błędy żywieniowe. Dieta zawierać musi produkty bogate w żelazo (mięso, rośliny strączkowe, zielone warzywa, produkty wielozbożowe), podawane najlepiej w obecności produktów bogatych w witaminę C (soki z cytrusów, pomidor, papryka). Dzieci spożywające zbyt dużą ilość nabiału także są narażone na niedobory, ponieważ mleko i jego przetwory znacznie zmniejszają wchłanianie żelaza. Leczenie opiera się na jego suplementacji w formie syropu lub tabletek przez minimum pół roku, gdyż w pierwszej kolejności organizm zużywa żelazo do produkcji krwinek, a następnie dopiero odkłada się ono jako pula zapasów. W międzyczasie bada się także parametry krwi, aby sprawdzić czy wyniki się poprawiają. Jeśli przyjmowanie żelaza w preparatach doustnych nie przynosi oczekiwanych efektów, może być konieczne podawanie dożylne oraz dalsza diagnostyka obejmująca ocenę zdolności wchłaniania żelaza i wykluczenie chorób jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia). Inną przyczyną niedoborów żelaza może być zwiększona utrata krwi, na przykład na skutek obfitych miesiączek, krwiomoczu, krwawień z przewodu pokarmowego, krwioplucia, urazów lub przebytych zabiegów chirurgicznych.

• Niedawno przebyte infekcje – osłabienie organizmu powoduje przejściowe obniżenie produkcji czerwonych krwinek, a tym samym wywołuje łagodną, przejściową odmianę anemii. Przy zachowanej prawidłowej objętości krwinek (MCV) oraz braku innych objawów kontroluje się morfologię po upływie dłuższego czasu, bez wdrożenia leczenia.

• Fizjologiczne obniżenie hemoglobiny – następuje u każdego noworodka ok. 3-6 miesiąca życia. Poziom hemoglobiny spada z 19 g/dl w okresie noworodkowym do stężenia 9-10 g/dl i jest to zjawisko normalne. W tym samym okresie następuje wyczerpanie magazynów żelaza zgromadzonych w ostatnich miesiącach ciąży i wzrost zapotrzebowania na ten pierwiastek. Z tego względu na anemię narażone są głównie wcześniaki, które nie zdążyły zgromadzić wystarczającej ilości żelaza w życiu płodowym.

• Inne przyczyny zmniejszonej produkcji krwinek czerwonych to zatrucie ołowiem, wrodzone choroby krwi (talesmie), schorzenia nerek, niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego, choroby nowotworowe szpiku oraz przejściowa dziecięca erytroblastemia. Do przyczyn niszczenia krwinek czerwonych należy anemia sierpowatokrwinkowa, defekty erytrocytów oraz anemia hemolityczna.

Możliwe skutki nieleczonej anemii

U małych dzieci niedokrwistość przyczynia się do opóźnień rozwojowych i zaburzeń psychicznych. Skutkiem może być również niedotlenienie tkanek, narządów, zaburzenia rytmu serca, bóle w klatce piersiowej, powiększenie śledziony, żółtaczka, zaniki pamięci, problemy z koncentracją i omdlenia.

Profilaktyka anemii u dzieci, to przede wszystkim zdrowa i zbilansowana dieta. Nie bez znaczenia są również rutynowe badania krwi, które warto robić chociaż raz w roku. Wczesne wykrycie choroby umożliwia szybkie wdrożenie leczenia, dlatego warto obserwować dzieci i w razie niepokoju udać się niezwłocznie do pediatry.