Ciąża przy chorobach tarczycy

Ciąża przy chorobach tarczycy? Brzmi poważnie. Wczesna diagnostyka chorób tarczycy, jak i szybkie wdrożenie leczenia jest niezmiernie ważne dla kobiet w wieku rozrodczym. Choroby te mogą znacznie utrudniać zajście w ciążę, przyczyniać się do powikłań w jej trakcie, a także nieść skutki zdrowotne u noworodka.

Tarczyca jest dość małym gruczołem, który składa się z dwóch płatów i znajduje w naszej szyi. Jego rola jest jednak bardzo istotna, ponieważ wydzielane przez nią hormony wpływają na nasz metabolizm oraz gospodarkę wapniowo-fosforową. Tyreotropina (TSH) to hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który ma za zadanie stymulację tarczycy do produkcji i wydzielania hormonów T3 (trójjodotyroniny) oraz T4 (tyroksyny). Ponadto pobudza wiele procesów metabolicznych: wytwarzanie cyklicznego AMP, transport i przemianę glukozy oraz syntezę prostaglandyn.

Zaburzenia pracy trzustki mogą skutkować problemami z zajściem w ciążę, a także wpływać na stan zdrowia nowo narodzonego dziecka. Kobiety z chorobami tego gruczołu są również znacznie bardziej narażone na poronienia lub przedwczesny poród.

Funkcjonowanie tarczycy w ciąży

Podczas ciąży zwiększa się gruczoł tarczycy oraz ilość produkowanych w niej hormonów. W pierwszym trymestrze ciąży, w konsekwencji wzrostu ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG), obniża się poziom TSH. Natomiast w organizmie równocześnie krąży zwiększona ilość hormonów T3 i T4, przez co stan ten przypomina nadczynność tarczycy.

W kolejnych trymestrach następuje jednak normalizacja – stężenie TSH wzrasta, a ilość hormonów tarczycowych maleje. Tyreotropina ma również swoją rolę w rozwoju płodu – odpowiada za właściwy rozwój układu kostnego oraz ośrodkowego układu nerwowego.

Należy mieć na uwadze, że jod jest niezbędnym pierwiastkiem do prawidłowego funkcjonowania tarczycy – u ciężarnych dzienne zapotrzebowanie wynosi 250 ug. Konieczna jest więc jego suplementacja w postaci witamin i minerałów w tabletkach dla kobiet spodziewających się dziecka. Jod jest elementem przepuszczalnym przez łożysko, dlatego jego nadmierne spożycie nie jest wskazane, bo jest równie szkodliwe, jak jego niedobór.

Produkty bogate w jod to: kapusta morska, owoce morza, ryby morskie, algi, jaja kurze (szczególnie żółtko), żurawina, kurczak, brokuły, szpinak, ser edamski oraz sól jodowana.

Diagnostyka i leczenie chorób tarczycy w ciąży

Ciąża przy chorobach tarczycy to przede wszystkim badania z krwi żylnej. Przy nieprawidłowościach, lekarz może zlecić również USG tarczycy, które jest bezpiecznym badaniem obrazowym dla kobiet ciężarnych.

Badanie poziomu TSH w krwi – powinno się je wykonać wraz z pierwszymi badaniami w ciąży. Na podstawie odchyleń od przyjętych norm, można określić ewentualną nadczynność lub niedoczynność tarczycy. Normy dla kobiet w Polsce wynoszą w I trymestrze 0,009-3.18 mIU/l, w II trymestrze 0,05-3,44 mIU/l oraz 0,11-3,52 mIU/l w III trymestrze.

Rutynowo u dotychczas zdrowych kobiet nie oznacza się wolnych hormonów tarczycowych oraz przeciwciał przeciwtarczycowych. Jeśli natomiast wynik TSH jest nieprawidłowy lub na podstawie wywiadu lekarz stwierdzi ryzyko chorób tarczycy, dodatkowo wykonuje się następujące badania z krwi żylnej: FT3, FT4, anty-TPO, anty -TG, TRAb.

Choroby tarczycy w ciąży:

Do najczęściej występujących chorób tarczycy zalicza się :

• Nadczynność tarczycy – do jej głównych objawów zalicza się: spadek masy ciała, niepokój, drażliwość, bezsenność, wzmożoną potliwość, uczucie ciepła, kołatanie serca, duszność. O nadczynności tarczycy można mówić wówczas, gdy poziom TSH jest obniżony, a stężenie fT3 i fT4 znacząco podwyższone. U dziecka może skutkować to zahamowaniem wzrostu w macicy, niską masą urodzeniową oraz zaburzeniami tarczycy po narodzinach.

• Niedoczynność tarczycy – do głównych objawów należą: sztywność mięśni, ból stawów, obrzęki, zimne palce rąk i nóg, spłycony oddech, ospałość, łamliwość włosów i paznokci, sucha skóra, zmęczenie, zaparcia, duży przyrost masy ciała. Nieleczona niedoczynność związana jest często z anemią, nadciśnieniem tętniczym, stanem przedrzucawkowym, odklejeniem łożyska oraz krwotokiem w okresie poporodowym. Dla noworodka wiąże się z niską masą urodzeniową, zaburzeniami oddychania oraz zmniejszonym ilorazem inteligencji.

• Choroba Hashimoto – jest to pierwotna niedoczynność tarczycy, nazywana również przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem gruczołu tarczowego. Układ odpornościowy uważa białka tarczycy za wrogie i sam je atakuje, przez co synteza hormonów jest zaburzona. Choroba ta znacznie utrudnia zajście w ciążę, ponieważ układ immunologiczny często odrzuca zarodek, a nieregularne miesiączki utrudniają oznaczenie dni płodnych. Przy właściwym leczeniu, zajście w ciążę i jej utrzymanie jest możliwe, ale wymaga stałej kontroli poziomu hormonów i odpowiedniego prowadzenia ze strony lekarza.

• Choroba Gravesa-Basedowa – to choroba autoimmunologiczna, polegająca na uwalnianiu przeciwciał przeciw receptorowi dla TSH. Pobudzony receptor zwiększa wydzielanie hormonów tarczycy oraz rozrost gruczołu, co powoduje obrzęk (wolę) szyi. Charakterystycznym objawem jest wytrzeszcz oczu z obrzękiem, pieczeniem, łzawieniem i zaburzeniami widzenia. Występują także inne objawy nadczynności tarczycy.

• Wole guzkowe – częstość występowania wola guzkowego w ciąży szacuje się na 20-30%. Oprócz badań diagnostycznych należy wykonać biopsję cienkoigłową. Jeśli lekarz uzna za konieczne usunięcie gruczołu tarczycy, to należy je wykonać w II trymestrze ciąży lub jeśli jest to możliwe – poczekać do rozwiązania.

Ciąża przy chorobach tarczycy tona szczęście choroba stosunkowo łatwa do zdiagnozowania, o ile ciężarna wykona zalecone przez lekarza badania. Odpowiedni dobór leków oraz ich dawek przez specjalistów – ginekologa i endokrynologa pozwala na szczęśliwy przebieg ciąży. Leczenie często kontynuowane jest także w okresie po porodzie, a hormony przyjmowanie w postaci tabletek są bezpieczne podczas laktacji.