Ciąża i PCOS

Szacuje się, że niepłodność występuje u około 50 % kobiet ze zdiagnozowanym zespołem policystycznych jajników. Wczesna diagnoza i szybkie włączenie leczenia zdecydowanie zwiększają szansę na zajście w ciążę. Sprawdź, co musisz wiedzieć o PCOS.

Zespół policystycznych (torbielowatych) jajników jest wywoływany zaburzoną gospodarką hormonalną w organizmie, co powoduje występowanie cykli bezowulacyjnych. Jest to jedna z częstszych przyczyn niepłodności wśród kobiet, choć zajście w ciążę nie jest wykluczone. Odpowiednie leczenie dobrane przy współpracy ginekologa i endokrynologa umożliwia poczęcie oraz uchronienie kobiety i dziecka przed możliwymi komplikacjami.

Przyczyny, objawy i rozpoznanie PCOS

Nieznana jest dokładna przyczyna występowania zespołu policystycznych jajników, choć określono czynniki zwiększające ryzyko pojawienia się tej dolegliwości, a są to: zaburzenia hormonalne (głównie nadprodukcja insuliny i androgenów, niedostateczna ilość estrogenów), czynniki genetyczne, tryb życia i otyłość.

Do głównych objawów PCOS należą skąpość, nieregularność lub całkowity brak miesiączek, nieuzasadniony przyrost masy, nadmierne owłosienie typu męskiego (twarzy, klatki piersiowej, brzucha), łysienie androgenowe, problemy z cerą, wahania nastroju, problemy ze snem, depresja, trądzik, niepłodność.

Diagnozę stawia się na podstawie kryteriów rotterdamskich z 2003 r. i spełnione muszą być co najmniej 2 z 3 warunków:

• zaburzenia owulacji określane poprzez badania stężenia progesteronu w drugiej fazie cyklu

• nadmierne wydzielanie androgenów (hormonów męskich) obliczane na podstawie stężenia wolnego testosteronu i globuliny wiążącej hormony płciowe

• policystyczne jajniki badane przez USG lub badanie laparoskopowe, czyli występowanie powyżej 20 pęcherzyków o średnicy 2-9 mm lub całkowita objętość jajnika wynosząca powyżej 10cm3.

Leczenie PCOS

Zespół policystycznych jajników jest zaburzeniem, którego leczenie ma na celu wyrównanie gospodarki hormonalnej przy pomocy leków antyandrogenowych. Kobiety powinny stosować skuteczną antykoncepcję w postaci pigułek, często dwufazowych. Ważne jest także leczenie insulinoodporności często towarzyszącej PCOS, która prowadzić może do cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i chorób układu krążenia. Odbywa się to przy pomocy zmiany trybu życia, wprowadzeniu aktywności fizycznej oraz zmianie diety. W niektórych przypadkach konieczne może być także włączenie metforminy.

Zespół PCOS a ciąża

Szacuje się, że niepłodność występuje u około 50 % kobiet ze zdiagnozowanym zespołem policystycznych jajników. Wczesna diagnoza i szybkie włączenie leczenia zdecydowanie zwiększają szansę na zajście w ciążę. Kobiety z PCOS miewają cykle owulacyjne, choć występują one o wiele rzadziej (co kilka miesięcy) niż w przypadku kobiet zdrowych.

U części kobiet do zapłodnienia dochodzi w sposób naturalny, ale niektóre z nich wymagają wprowadzenia specjalnej stymulacji. Po kilku cyklach bezowocnych starań, lekarz monitoruje owulację podczas badań USG i dobiera terapię wspomagającą indukowanie cykli owulacyjnych. Po owulacji kobieta przyjmuje progesteron, aby uregulować cykl, jeśli nie dojdzie w nim do zapłodnienia.

Metoda in vitro może okazać się nieodpowiednia dla części pacjentek z PCOS. W przypadku bardzo mocno zaburzonych cykli trudno jest bowiem uzyskać owulację w bezpieczny sposób. U takich kobiet stosuje się zapłodnienie pozaustrojowe. Dodatkowym utrudnieniem jest gorsza jakość komórek jajowych pozyskanych od kobiet z PCOS, co związane jest z wcześniejszym nieprawidłowym rozwojem gamet i ich zaleganiem w jajnikach. Kobiety przygotowywane do zabiegu in vitro są również narażone na wystąpienie hiperstymulacji, czyli nadprodukcji pęcherzyków powiększających jajniki do rozmiarów zagrażających życiu.

Możliwe komplikacje w ciąży u kobiet z PCOS

Kobiety z PCOS są znacznie bardziej narażone na poronienie w pierwszym trymestrze, a ryzyko szacuje się na 3 razy częstsze niż u innych ciężarnych. Częściej występuje również cukrzyca ciążowa, która wymaga wprowadzenia restrykcyjnej diety lub leków. Dzieci kobiet chorujących na cukrzycę ciążową rodzą się najczęściej przez cesarskie cięcie ze względu na dużą masę, mogą mieć niski poziom glukozy oraz problemy z oddychaniem zaraz po narodzinach.

Kolejnym zagrożeniem jest występowanie stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Do ich objawów zaliczamy m.in. problemy ze wzrokiem, bóle głowy i nadbrzusza, zaburzenia świadomości, wzrost ciśnienia tętniczego, utraty przytomności, nudności i wymioty. Niestety często kończą się przedwczesnym porodem, a także stanowią zagrożenie dla życia matki – stanowią 14% zgonów ciężarnych na całym świecie.